Szlak Piastowski
Szlak Piastowski
Jest to szlak po miejscach związanych z tworzeniem się polskiej państwowości i pierwszą Dynastią Piastów. Oprócz walorów historycznych urzeka również bogatą przyrodą i pięknymi krajobrazami rdzennych ziem polskich. Symbolem szlaku jest piastowski orzeł na czerwonej tarczy widniejący przy tablicach miejscowości, przez które przebiega.
Kruszwica (www.kruszwica.um.gov.pl )– miasto pełne tajemnic i legend o Królu Popielu, myszach, Piaście Kołodzieju i wodnej nimfie Goplanie. Jego znakiem rozpoznawczym jest tzw Mysia Wieża. Jest to gotycka budowla o wysokości 32 m. stanowiąca pozostałość zamku wzniesionego w XVI wieku za panowania Kazimierza Wielkiego. Można z niej podziwiać malowniczą okolicę jeziora z urokliwymi zatoczkami i wysepkami oraz panoramę miasta. Kruszwica zyskała na znaczeniu dzięki przyłączeniu plemienia Goplan do państwa Polan. W X i XI wieku rezydowali tutaj książęta i królowie. Od XII w Kruszwica była siedzibą kasztelana. W tym czasie zbudowano kolegiatę św Piotra i Pawła. Jest to jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury romańskiej w Polsce. Z Kruszwicy można bardzo łatwo przenieść się w bajkowy świat „Balladyny” opisanej przez Juliusza Słowackiego. Wystarczy wyruszyć wycieczkowym statkiem „Rusałka” po jeziorze Gopło, aby zauroczyć się wodnym królestwem nimfy Goplany.
Strzelno (www.strzelno.pl ) – miasto związane z historią zakonu norbertanek. Powstało za czasów Bolesława Krzywoustego. W XII w. założono tu klasztor sióstr norbertanek, przy którym wzniesiono kościół św. Trójcy. Romańską budowlę przebudowywano później w stylu gotyckim i barokowym. Dlatego barokowa fasada kościoła jest dużym zaskoczeniem, dla turystów spodziewających się ujrzeć czysto romańską architekturę. Uważni obserwatorzy od razu dopatrzą się jednak romańskich rysów w obwodowych murach kościoła. Bazylika jest trójnawowa, wzniesiona klasycznie na planie krzyża łacińskiego. Prezbiterium zamyka półkolista absyda z dwiema kaplicami po bokach. Największym skarbem kościoła są wykonane z piaskowca dwie kolumny cnót i przywar. Podobne filary znajdują się jeszcze tylko w 2 miejscach na świecie: w katedrze pw. św. Jakuba w Santiago de Compostella i w katedrze pw. św. Marka w Wenecji. W całej swojej ponad 800 letniej historii przez 200 lat kolumny były zamurowane. Odkryto je dopiero w 1946 roku.
Drugim zabytkiem Strzelna okresu wczesnego średniowiecza jest Rotunda św. Prokopa. To największa w Polsce budowla romańska założona na planie koła. Kościół konsekrowano 16 marca 1133 roku według średniowiecznego kronikarza Jana Długosza. Zdaniem niektórych współczesnych historyków nastąpiło to równocześnie z powstaniem kościoła św. Trójcy pod koniec XII wieku. Pewne jest, że w połowie XV wieku kościół włączono do zabudowy klasztornej nadając mu rolę furty. Dodatkowo nadbudowano ceglaną wieżę, w której znajdują się trzy XVIII wieczne dzwony.
Żnin (www.znin.pl) – miasto, które przez ok. 700 lat było w posiadaniu Kościoła służąc między innymi jako jedna z rezydencji arcybiskupów gnieźnieńskich. We wczesnym średniowieczu w Żninie stał gród, którego pozostałości w postaci wału ziemnego możemy oglądać do dziś nad brzegiem Jeziora Żnińskiego Dużego. Za czasów Piastów Żnin, położony nad Gąsawką, był ważnym węzłem komunikacyjnym oraz istotnym punktem obronnym. Urzędował tutaj sam kasztelan, a arcybiskupi mogli bić własną monetę uznawaną w całym kraju. Ponadto dobrobyt miasta zwiększała jego lokalizacja na szlaku bursztynowym biegnącym znad Adriatyku przez Śląsk i Kalisz do Bałtyku. Prawa miejskie Żnin uzyskał w roku 1263. W 1331 r. miasto wraz z dworem arcybiskupim zostało doszczętnie złupione i spalone przez Krzyżaków. To wydarzenie zapoczątkowało nowy rozdział w historii Żnina. Miasto uległo całkowitej odbudowie zmieniając swój układ i wznosząc solidne fortyfikacje. W 1338 r. do Żnina sprowadzono Dominikanów, którzy otworzyli szkołę. Wiele elementów z nieistniejącego już klasztoru dominikańskiego znajduje się obecnie w gotyckim kościele farnym pw. św. Floriana. Historię Piastów można zgłębić w Muzeum Ziemi Pałuckiej zlokalizowanym częściowo w gotyckiej wieży ratuszowej znajdującej się na środku żnińskiego rynku.
Wenecja (http://pl.wikipedia.org/wiki/Wenecja_(wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie) – malownicza wieś przy wschodniej krawędzi Jeziora Biskupińskiego. Mieści się tutaj Muzeum Kolejki Wąskotorowej i stacja, która ma połączenie ze Żninem.. Od początku osada należała do rycerskiego rodu Nałęczów. W 1390 r. sędzia kaliski Mikołaj Nałęcz wzniósł tutaj otoczony fosą zamek z czworoboczną wieżą. Sędzia słynął z surowości i praworządności, dlatego zwany był Diabłem Weneckim. Po nim zamek przejął zięć Pomian z Warzymowa. Od 1420 warownia stała się własnością arcybiskupów i broniła dóbr kościelnych oraz drogi z krzyżackiego Pomorza do stolicy prymasowskiej w Gnieźnie. Przez kilkadziesiąt lat w okresie ruchu husyckiego mieściło się tu więzienie dla księży założone przez abp Mikołaja Trąbę. Od 1511 roku zamek popadł w ruinę.
W Wenecji znajduje się cmentarz z grobem Walentego Szwajcera – nauczyciela Szkoły Podstawowej w Biskupinie, który odkrył osadę w Biskupinie.
Biskupin (www.biskupin.pl) –. Prehistoryczna osada sprzed 2700 lat. Pierwotnie gród stał na wyspie na Jeziorze Biskupińskim. Otoczony był wałem drewniano – ziemnym z bramą wjazdową, która za pomocą mostu połączona była z lądem . Na terenie osady znajdowały się 102 drewniane domy ustawione w 13 rzędach. Szacuje się, że zamieszkiwano tam nie dłużej niż 100 lat. Wysoki stan wody jeziora zmusił mieszkańców do ewakuacji. W średniowieczu na terenie Biskupina funkcjonowały grody i osady. Wraz ze wzrostem znaczenia dynastii Piastów nastąpił spadek znaczenia Biskupina, aż do jego całkowitego upadku. Obecnie w Biskupinie znajduje się unikatowy w Europie Środkowej rezerwat archeologiczny. Można tam zobaczyć fragment zrekonstruowanego osiedla obronnego, zabudowę grodu, wnętrza chat wraz z ich wyposażeniem, zrekonstruowane piece oraz muzeum ze stałą wystawą „Świat historii nad Jeziorem Biskupińskim” . Co roku w trzecim tygodniu września w Biskupinie odbywa się festyn archeologiczny.
