Brodnica

  
Brodnica – miasto z 28 tys. mieszkańców, położone nad rzeką Drwęcą. 
 

 

Historia Brodnicy

---

Prawa miejskie otrzymała w 1298 roku z rąk krzyżackich i od połowy XIII wieku do 1479 roku znajdowała się pod ich panowaniem. Obecna dzielnica miasta – Michałowo – we  wczesnym średniowieczu było ośrodkiem ziemi michałowskiej, którą książę kujawski Leszek w 1317 roku sprzedał Krzyżakom. W trakcie wojny trzynastoletniej w latach 1454 – 1466 miasto przechodziło kilkakrotnie z rąk do rąk. W 1479 roku Brodnicę włączono do Korony.  Największy rozkwit gospodarczy miasta nastąpił w XIV wieku oraz w latach 1604 – 1625 za rządów starościny – królewny Anny Wazówny, siostry króla Zygmunta III Wazy. Wojny szwedzkie doprowadziły do upadku miasta. Po 1772 roku Brodnica znalazła się w zaborze pruskim. Na krótko, w latach 1807 – 1815 miasto należało do Księstwa Warszawskiego. Po upadku powstania listopadowego w 1831 roku mieszkańcy Brodnicy byli świadkami przemarszu żołnierzy korpusu gen. Macieja Rybińskiego, internowanego przez Prusaków. Wyzwolenie miasta spod jarzma niemieckiego nastąpiło w 1920 roku.
 

 

Zwiedzanie Brodnicy

---

Zwiedzanie miasta rozpoczynamy od unikalnego, trójkątnego rynku, na środku którego znajdują się pozostałości dawnego gotyckiego ratusza, zbudowanego w końcu XIV wieku. Z dawnego ratusza pozostała smukła ośmioboczna  wieżyczka z tarczą zegarową oraz północny szczyt ściany. To co pozostało po ratuszu jest w całości otoczone powstałymi później kamienicami.  

Ulicą Farną odchodzącą od rynku dochodzimy do kościoła parafialnego św. Katarzyny, którego budowę rozpoczęto w 1285 roku. Świątynia została zbudowana z cegły w stylu gotyckim. Jest to kościół orientowany, co oznacza, że jego prezbiterium z głównym barokowym ołtarzem skierowane jest ku wschodowi. Kościół posiada nawę główną i dwie boczne, wszystkie jednakowej wysokości i jest budowlą halową. Wnętrze kościoła zdobione jest polichromią (malowidłami) gotycką, renesansową oraz barokową. Są tam również gotyckie rzeźby i krucyfiks (krzyż) z 2 połowy XIV wieku oraz rzadkie portrety tzw. trumienne Trzcińskich. 
 

Wracamy do rynku, skąd ul. Kościuszki dochodzimy do mostu na Drwęcy. Przed mostem po prawej stronie wznosi się Wieża Mazurska nazywana Bocianią, z powodu  usytuowanego dawniej na jej szczycie bocianiego gniazda. Wieża posiadająca 30 m  wysokości, została wzniesiona z cegły na początku XIV wieku. Wieża w dolnych partiach jest czworoboczna, na wysokości  pierwszego piętra przechodzi w ośmiobok. Dawniej wieża chroniła nieistniejącą dziś Bramę Mazurską. 

Nie wchodząc na most, skręcamy w prawo przy wieży w ul. Tylną, którą dochodzimy do ul. św. Jakuba, gdzie po lewej stronie na rogu jest usytuowany renesansowy spichlerz, ceglany z 1604 roku. W spichlerzu swoje zbiory prezentuje Muzeum w Brodnicy. Do interesujących należy stała wystawa przybliżająca życie codzienne myśliwych sprzed 10 000 lat. Na wystawie eksponowane są znaleziska uzyskane podczas badań archeologicznych w osadzie myśliwych w Mszanie nad Drwęcą. 

Za ulicą św. Jakuba skręcamy w prawo w ul. Przedzamcze, którą dochodzimy do Małego Rynku. Na jego rogu wznosi się jedyna zachowana ceglana Brama Chełmińska, zbudowana w latach 1310 – 1330. Pomieszczenia bramy wykorzystane są przez muzeum brodnickie. Mijamy bramę, kierując się w ul. Kamionka. Dochodzimy do parku Chopina, rozciągającego się po lewej stronie ulicy. W parku znajduje się zbiorowisko ciekawej roślinności na czele z platanem klonolistnym, którego kora charakterystycznie się łuszczy. Z parku wychodzimy przez furtę w murach obronnych opasujących od XIV wieku miasto. Z boku znajduje się pałac Anny Wazówny z 2 połowy XVI wieku, przebudowany w latach 1605 – 1625 w duchu renesansowym przez królewnę. Przed pałacem stoi pomnik Anny Wazówny. 
 

Po przeciwnej stronie ul. Zamkowej wznoszą się pozostałości po dawnym zamku krzyżackim, siedzibie komtura brodnickiego. Zamek wraz z przedzamczem został zbudowany w latach 1305 – 1339. W czasie wojen szwedzkich został zniszczony, następnie częściowo rozebrany przez władze pruskie w końcu XVIII wieku. Są zachowane zarysy murów, częściowo piwnice, ośmioboczna wieża o wysokości 54 m oraz częściowo budynek bramny. Z przedzamcza zachowały się duże partie murów obronnych. Teren zamku należy do muzeum brodnickiego. 

Idziemy w prawo ul. Zamkową, którą dochodzimy do ul. Sądowej, tam kierujemy się w lewo. Przechodzimy obok dworca PKS, następnie przez skrzyżowanie z ul. Sienkiewicza. Po lewej stronie ul. Sądowej rozpoczyna się cmentarz z ciekawymi architektonicznie nagrobkami a tuż za nim usytuowany jest kościół i klasztor Reformatorów, obecnie ojców franciszkanów. Barokowy zespół został ufundowany przez Józefa i Rozalię Pląskowskich w latach 1751 – 1761.  Po kasacie zakonu w 1868 roku kościół zamieniono na cmentarny, później garnizonowy a klasztor pełnił funkcję więzienia w okresie 1839 – 1945. W podziemiach klasztoru są udostępnione do zwiedzania krypty grobowe ze zmumifikowanymi szczątkami zakonników. Na murach klasztoru wiele płyt i tablic pamiątkowych.