Koronowo

Koronowo to urokliwe miasteczko o cysterskim rodowodzie. Jego nazwa pochodzi od nazwy tutejszego klasztoru, który mnisi, przez wzgląd na wyznawany kult Najświętszej Marii Panny, nazwali Corona Sanctae Mariae – Korona Świętej Marii. Ślady cystersów odnajdziesz w tutejszej bazylice.

Cystersi przybyli do Koronowo w 1288 r. z pobliskiego Byszewa. Rok później przystąpili do budowy kościoła. Budowa prowadzona był w trzech etapach, dwa pierwsze miały miejsce w XIII i XIV w. (w tym czasie powstały także zabudowania klasztorne), trzeci - na przełomie XVII i XVIII w., kiedy to kościół wyposażono w cenne barokowe elementy wystroju. Cystersi przysłużyli się mocno do powstania i rozwoju Koronowa. To oni uzyskali dla niego prawa miejskie i liczne przywileje. Przez dziesięciolecia opactwo rozwijało się bardzo dynamicznie. Kres jego świetności przyszedł wraz z Krzyżakami i husytami, którzy w 1433 r. splądrowali klasztor. Mnisi opuścili wówczas swoją siedzibę, przez co koronowski konwent objęty został ekskomuniką (została ona zdjęta w 1440 r. na wniosek zakonnej kapituły generalnej). W 1819 r. władze pruskie dokonały kasaty zakonu. Kościół zamieniono na parafialny, a zabudowania klasztorne na… więzienie, które znajduje się tam do dziś.   

We wnętrzu dawnego kościoła cystersów (dzisiejsza bazylika) zachowały się oryginalne sklepienia gotyckie i barokowe, fragmenty gotyckiej polichromii i bogaty barokowo-rokokowy wystrój.